Między Słowem a Przestrzenią – czyli kreatywny spacer myśli od dzieła literackiego do scenografii w teatrze

Bohdan Cieślak, szkic scenograficzny do spektaklu „Krysuvik”

Malarze, graficy, rzeźbiarze (ogólnie plastycy) – to twórcy działający z natury rzeczy w sposób indywidualny. Nierzadko w swoim charakterze są samotnikami. Pomijając nieliczne i specyficzne wyjątki, jednego dzieła malarskiego nie tworzą przecież dwie osoby. W procesie pracy poszczególni twórcy potrzebują często ciszy, skupienia i pewnego rodzaju wyizolowania, aby efekt tego procesu był satysfakcjonujący. Przed owym procesem istnieje jednak czas zbierania najrozmaitszych wrażeń: wzrokowych, dotykowych, dźwiękowych, zapachowych, intelektualnych…

Czas ten może w przyszłości czymś zaprocentować, choć gwarancji na to nie ma …    W okresie mojej młodości, w czasach licealnych marzyłem o studiowaniu malarstwa. Nie zdałem jednak egzaminu wstępnego na ten kierunek, co z perspektywy czasu i moich późniejszych doświadczeń uważam za wyjątkowo szczęśliwe zrządzenie losu. Zdałem bowiem później egzamin na kierunek projektowy, jakim była architektura wnętrz.

Studiując w końcu malarstwo jako jeden z głównych przedmiotów, zgłębiałem inne poszerzające wyobraźnię zagadnienia związane z badaniem przestrzeni i tzw. funkcji. W ten sposób znalazłem się w otoczeniu plastycznym już nie tak bardzo „samotniczym”, ponieważ istnieją tu elementy współpracy, zewnętrznych wymagań i wykonawstwa naszej projektowej myśli.

Scenografia, którą zajmuję się od wielu lat, jest dziedziną pokrewną do uprawianej przeze mnie wcześniej architektury (niektórzy twierdzą, że nią po prostu jest) a scenografowie to twórcy działający w realiach złożonego zespołu realizacyjnego pod wodzą reżysera. Mają swój okres „samotności”, zwłaszcza w pierwszych fazach analizowania dramatycznego tekstu, dostarczanego im w celu stworzenia wszelkich parametrów przestrzennych spektaklu.

Jedno z głównych zadań scenografa to swego rodzaju przetłumaczenie elementów literackich, słownych na wartości przestrzenne. O niektórych własnych doświadczeniach z tym związanych spróbuję opowiedzieć z perspektywy subiektywnej w trakcie trwania Konferencji Poetyckiej w Poznaniu, artykułując związki występujące pomiędzy słowem a przestrzenią i o tym, jak można poszukiwać idei przestrzeni w teatralnym spektaklu.

Prof. Bohdan Cieślak

 

szkic scenograficzny do spektaklu „Krysuvik”

Profesor Bohdan Cieślak

– urodził się 12 grudnia 1965 roku w Poznaniu. W latach 1985 – 1990 studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu (obecnie Uniwersytet Artystyczny). Architekt wnętrz, scenografi i rysownik, zajmuje się również malarstwem.

Od 1993 roku zatrudniony w macierzystej uczelni najpierw w Katedrze Bioniki w Projektowaniu, następniew Katedrze Architektury Wnętrz. Obecnie prowadzi zajęcia w Pracowni Architektury Widowiska. W 2015 roku uzyskał tytuł naukowy profesora sztuk plastycznych.

Profesor Bohdan Cieślak zajmuje się projektowaniem wnętrz. Zasadniczą częścią jego działalności projektowej od 1994 roku są realizacje scenografii teatralnych (w liczbie ponad trzydziestu) na ważnych polskich scenach np. w Teatrze Polskim w Poznaniu, w Polskim Teatrze Tańca – Balecie Poznańskim, w Teatrze Współczesnym w Szczecinie, w Teatrze Nowym w Łodzi, w Teatrze Współczesnym we Wrocławiu, w Teatrze Animacji w Poznaniu, Teatrze Studio w Warszawie, w Teatrze im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy i innych. Artysta ma również na swoim koncie realizację scenografii do spektaklu TV.

Spektakle ze scenografiami Bohdana Cieślaka prezentowane były na festiwalach w Polsce i za granicą. Ponad trzysta prac rysunkowych (szkice i projekty scenograficzne, studium ruchu aktora) i kilkanaście modeli przestrzennych (makiet) znajduje się w zbiorach Muzeum Śląskiego w Katowicach w Centrum Scenografii Polskiej.

Artysta ma na swoim koncie również kilka wystaw indywidualnych, w tym wystawę „Architektonika Napięć” w Galerii Miejskiej „Arsenał” w Poznaniu w 2011 roku, dwie wystawy w Galerii Sztuki Współczesnej w Ostrowie Wielkopolskim w 2010 roku i najważniejszą, przekrojową wystawę całej twórczości w Muzeum Narodowym w Poznaniu zatytułowaną „Narracje” (2019r.). Obecny obszar jego działalności twórczej to głównie rysunek i malarstwo.

Profesor Bohdan Cieślak będzie gościem kolejnej odsłony Międzynarodowej Konferencji Poetyckiej w Poznaniu w dniu 24 października 2019 roku w Sali Lubrańskiego UAM.

przygotowała: Edyta Kulczak

 

szkic scenograficzny do spektaklu „Krysuvik”

„Przypadki Pana von K” (na motywach twórczości Heinricha von Kleista)

reż. i choreografia: Ewa Wycichowska, scenografia: Bohdan Cieślak

Polski Teatr Tańca  2005

„Zona” (Bracia Strugaccy i Andriej Tarkowski) reż. Lech Raczak,

scenografia: Bohdan Cieślak, Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy 2003

Autor zdjęć: prof. Bohdan Cieślak

db