Wspomnienie: Nikos Chadzinikolau rozsławiał Grecję i Polskę
Ares u Nikosa na cmentarzu (foto:Konstantinos Bouras)
Marek Zaradniak
Nikos Chadzinikolau (1935-2009) był wybitnym poetą, tłumaczem, historykiem literatury i autorem piosenek
Zadebiutował w 1958 roku na łamach „Tygodnika Zachodniego”. Trzy lata później Wydawnictwo Poznańskie opublikowało jego debiutancki tomik „Barwy czasu”. W sumie ukazało się ponad sto jego książek, w tym 35 tomów poezji. Najbardziej znane z nich, oprócz „Barw czasu”, to m.in. „Exodus”, „Słoneczny żal” i „Bez maski”. Na język polski przetłumaczył utwory 538 autorów greckich, a na język grecki 130 autorów polskich. Był autorem powieści „Greczynka” i „Niebieskooka Greczynka”, podręcznika „Literatura nowogrecka 1453-1983” i „Mitów Greckich”. W Grecji wydał m.in. „Baśnie polskie” i wybory wierszy Wisławy Szymborskiej i Czesława Miłosza.
Natomiast na język polski przełożył „Greka Zorbę” Nikosa Kazantzakisa. Grek Zorba
Wspomnienie: Nikos Chadzinikolau rozsławiał Grecję i Polskę
Grek Zorba
Na całym świecie ludzie tańczą, kiedy są szczęśliwi; Grecy natomiast potrafią poderwać się do tańca także wtedy, kiedy chcą zrzucić z siebie ból i stawić czoło przeciwnościom losu.
Psychikę i charakter Greków odzwierciedla wspaniale postać Zorby z książki „Grek Zorba”* Nikosa Kazantzakisa, który mówi:„Mam w sobie diabła. […] Ilekroć przytłoczy mnie jakieś uczucie, ono woła zatańcz, a ja tańczę i to przynosi mi ulgę. Kiedy mój synek Dimitrakis zmarł w Chalkidikie, też poderwałem się i zacząłem tańczyć. […] Ale gdybym w tamtej chwili nie zaczął tańczyć, naprawdę oszalałbym z bólu.”Tańcząc Zorba uwalniał swoje emocje, muzyka i taniec wyzwalały go. To one pozwalały mu odreagować otaczającą go rzeczywistość, znaleźć odrobinę radości mimo klęski i bólu.
W ostatniej scenie filmu „Grek Zorba”** dochodzi do strasznej katastrofy. Po zawaleniu się kolejki, która miała być źródłem bogactwa, świadkowie, czyli robotnicy i mnisi, uciekają. Tylko Zorba i właściciel kopalni, Anglik Basil, pozostają na plaży. Zaczynają tańczyć chasapiko.„Chodź Zorba! – zawołałem – Naucz mnie tańczyć! Poszliśmy w taniec. Nabierałem odwagi, miałem uczucie, jakby moim ciężkim stopom przyprawiono skrzydła.
Brawo, jesteś asem – krzyknął Zorba, klaszcząc w ręce, aby utrzymać tempo.
Teraz kiedy możesz tańczyć , znasz moją mowę. Nareszcie będziemy mogli pogadać.”
I dalej mówi: „Mam Ci wiele do powiedzenia, ale język mój temu nie podoła. Pozwól, abym to odtańczył.”
Psychikę i charakter Greków odzwierciedla wspaniale postać Zorby z książki „Grek Zorba”* Nikosa Kazantzakisa, który mówi:„Mam w sobie diabła. […] Ilekroć przytłoczy mnie jakieś uczucie, ono woła zatańcz, a ja tańczę i to przynosi mi ulgę. Kiedy mój synek Dimitrakis zmarł w Chalkidikie, też poderwałem się i zacząłem tańczyć. […] Ale gdybym w tamtej chwili nie zaczął tańczyć, naprawdę oszalałbym z bólu.”Tańcząc Zorba uwalniał swoje emocje, muzyka i taniec wyzwalały go. To one pozwalały mu odreagować otaczającą go rzeczywistość, znaleźć odrobinę radości mimo klęski i bólu.
W ostatniej scenie filmu „Grek Zorba”** dochodzi do strasznej katastrofy. Po zawaleniu się kolejki, która miała być źródłem bogactwa, świadkowie, czyli robotnicy i mnisi, uciekają. Tylko Zorba i właściciel kopalni, Anglik Basil, pozostają na plaży. Zaczynają tańczyć chasapiko.„Chodź Zorba! – zawołałem – Naucz mnie tańczyć! Poszliśmy w taniec. Nabierałem odwagi, miałem uczucie, jakby moim ciężkim stopom przyprawiono skrzydła.
Brawo, jesteś asem – krzyknął Zorba, klaszcząc w ręce, aby utrzymać tempo.
Teraz kiedy możesz tańczyć , znasz moją mowę. Nareszcie będziemy mogli pogadać.”
I dalej mówi: „Mam Ci wiele do powiedzenia, ale język mój temu nie podoła. Pozwól, abym to odtańczył.”
*Kazantzakis Nikos ”Grek Zorba”, z greckiego przełożył Nikos Chadzinikolau.
** „Grek Zorba” reż. Michael Cacoyannis (1964)
