O autorce książki „W mojej ojczyźnie polszczyźnie” – Janinie Kwiek Osiowskiej

Napisano przez

Życie i twórczość Janiny Kwiek-Osiowskiej

Koleje życia

      JANINA KWIEK-OSIOWSKA, urodziła się 16. stycznia 1937 r. w rzemieślniczej części podmiejskiej wsi Chełmiec pod Nowym Sączem, w 1940 roku przyłączonej do Nowego Sącza przez okupanta.

Po ukończeniu nauki w Liceum Pedagogicznym w Nowym Sączu w 1954 r., ukończyła Filologię Polską, w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie w 1958 r. W 1972 r. również w Krakowskiej WSP uzyskała tytuł doktora nauk humanistycznych w dziedzinie językoznawstwa. Promotorem Jej pracy magisterskiej i rozprawy doktorskiej był profesor Stanisław Jodłowski, wybitny znawca ortografii i składni języka polskiego. Ukończyła pierwsze w Polsce, w: WSP w Krakowie Studia Podyplomowe.

W roku szkolnym 1958/59 była bibliotekarką i uczyła języka polskiego w Liceum Ogólnokształcącym w Lublińcu koło Tarnowskich Gór, a od roku 1959 r. do 1981 r. uczyła języka polskiego w II Liceum Ogólnokształcącym im. Marii Konopnickiej w Nowym Sączu. Przez kilka lat pracowała dodatkowo w: Technikum Kolejowym, Zasadniczej Szkole Zawodowej, Zasadniczej Szkole Odzieżowej; uczyła w Policealnym Studium Kulturalno-Oświatowym i Policealnym Studium Wychowania Przedszkolnego w Nowym Sączu; prowadziła ćwiczenia z gramatyki opisowej języka polskiego, historii języka, gramatyki historycznej, scs-u (języka staro-cerkiewno-słowiańskiego), stylistycznej analizy tekstu literackiego w Krakowskiej Wyższej Szkole Pedagogicznej (obecnie Uniwersytet Pedagogiczny), w Krakowie i w Punkcie Konsultacyjnym uczelni w Nowym Sączu. Prowadziła przez szereg lat praktyki pedagogiczne studentów WSP w Krakowie. Od 1981.r. do przejścia na emeryturę w 1992 r. była zatrudniona na stanowisku adiunkta-językoznawcy w Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Warszawie, Oddział w Krakowie i zamieszkała na stałe w Krakowie. Była, z powodu złego stanu zdrowia, tylko do przejścia na emeryturę, członkiem: Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego, Koła w Nowym Sączu kierowanego przez prof. dialektologa i pisarza Eugeniusza Pawłowskiego, a następnie sama kierowała tym oddziałem, potem należała  do Koła w Krakowie, należała też do Polskiego Towarzystwa Językoznawczego i była członkiem Stowarzyszenia Autorów ZAIKS.

Została odznaczona i wyróżniona:

Nagrodą II stopnia Ministerstwa Oświaty i Wychowania – 1972 r.;

Złotą Odznaką „Zasłużona dla w rozwoju Sądecczyzny – 1974 r.;

Medalem Komisji Edukacji Narodowej – 1976 r.;

Złotym Krzyżem Zasługi  – 1978 r.;

Złotą Odznaką Związku Nauczycielstwa Polskiego – 1981 r. (uroczyste wręczenie odznaczenia uniemożliwiła „Solidarność);

Nagrodą III stopnia Ministerstwa Oświaty i Wychowania – 1986 r.;

Nagrodą Dyrektora Instytutu Kształcenia Nauczycieli im. W. Spasowskiego, w Warszawie – za osiągnięcia w pracy dydaktycznej i naukowej – październik 1983 r.;

Nagrodą Dyrektora Instytutu Kształcenia im. W. Spasowskiego w Warszawie, Odział Doskonalenia Nauczycieli w Krakowie z okazji jubileuszu dwudziestolecia pracy zawodowej, za działalność w systemie doskonalenia nauczycieli dla dobra polskiej oświaty -14 lutego1983 r.;

Dyplomem – Wyróżnieniem Komisji Konkursowej Odczytów Pedagogicznych Instytutu Kształcenia Nauczycieli i Badań Oświatowych Warszawie za odczyt pedagogiczny: Struktura składniowa różnych form wypowiedzi pisemnych uczniów klas licealnych -3. grudnia 1976 r.;

Dyplomem – Nagrodę Książkową, Komisji Konkursowej Odczytów Pedagogicznych Instytutu Kształcenia Nauczycieli i Badań Oświatowych w Warszawie, za odczyt pedagogiczny: Regionalizm jako czynnik kształtujący uczucie patriotyczne – 29 listopada 1978 r.;

Dyplomem Zarządu Miejskiego Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Nowym Sączu za całokształt osiągnięć w dziedzinie upowszechniania oświaty i kultury oraz wydatny wkład pracy społecznej w szeregach TWP w roku oświatowym 1979/80 – czerwiec 1980 r.;

Listem Gratulacyjnym Kuratora Oświaty i Wychowania w Nowym Sączu szczególnie za pracę w zakresie postępu pedagogicznego, za systematyczne opracowywanie i popularyzowanie materiałów metodycznych wśród nauczycieli języka polskiego – czerwiec 1980 r.;

Listem dziękującym za wieloletnią popularyzację wiedzy, kształtowanie naukowego poglądu na świat i krzewienie socjalistycznych wartości moralnych w szerokich kręgach społecznych – od Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Warszawie – 1980 r.; w ramach pracy w TWP, prowadziła zajęcia dla przygotowujących się do matury słuchaczy eksternistycznych oraz  wygłaszała, przy dużym zainteresowaniu, odczyty w licznych na Sądecczyźnie Klubach Rolniczych we  wsiach.

– Pełniła różne funkcje społeczne:

Przez kilka lat pełniła funkcję opiekuna praktyk studenckich studentów Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie za co otrzymywała wraz, z dyrektorem II LO w Nowym Sączu Bartłomiejem Popielą.-Listy – podziękowania od Rektora WSP – np z dnia 14 listopada 1974 r.;

Od 11. listopada 1976 do 31. grudnia 1982 r.; pełniła funkcję członka Państwowej Komisji Egzaminów Kwalifikacyjnych dla Nauczycieli, działającej przy Instytucie Kształcenia Nauczycieli w Warszawie, w Oddziale Doskonalenia Nauczycieli w Krakowie;

Od 1 lipca 1975 r. powołana została przez prorektora Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie, doc. dr B. Farona do pełnienia funkcji opiekuna I i II roku studiów  filologii polskiej wydziału zaocznego w Punkcie Konsultacyjnym w Nowym Sączu: prowadziła też zajęcia na wydziale zaocznym i dla studentów stacjonarnych, w Krakowie;

Była członkiem Wojewódzkiej Komisji Postępu Pedagogicznego przy Kuratorium Oświaty i Wychowania w Nowym Sączu – w latach 1979 – 1998;

W dniu 25 kwietnia 1979 r. została powołana na mocy Uchwały Zarządu Głównego ZNP i Kolegium Ministerstwa Oświaty i Wychowania do pełnienia funkcji zastępcy przewodniczącego Wojewódzkiej Rady Postępu Pedagogicznego w Nowym Sączu;

Z inicjatywy nauczyciela – metodyka  Eugeniusza Lebdowicza, przez kilka lat wchodziła w skład Komisji Olimpiady z Języka Polskiego dla Szkół Podstawowych w Nowym Sączu;

Przez cały okres pracy w II LO w Nowym Sączu uczestniczyła z młodzieżą we wszelkich imprezach kulturalnych, takich jak np. „Sądeckie Dni Literatury”, oryginalne    przedstawienia  reżyserowane przez Agat e Konstanty w „Teatrze Robotniczym”, spotkania autorskie z pisarzami, jeździła z młodzieżą do Krakowa do teatru, na interesujące spektakle, często organizowała niedzielne wycieczki pokazujące uroki Sądecczyzny, dla klas, w których była wychowawczynią;

W okresie pracy w IKN, ODN w Krakowie, jeździła z odczytami na temat nauki o języku do wielu oddziałów terenowych IKN, organizowała dla polonistów,  wraz z Krakowskim Oddziałem TMJP szereg konferencji językoznawczych z udziałem wybitnych naukowców z tej dziedziny i pracowników  ODN, jako doradców metodycznych.

Twórczość naukowa i popularno-naukowa J. Kwiek-Osiowskiej

Publikacje:

– książki i broszury:

Miłośnicy i obrońcy języka polskiego, PAN „Nauka dla Wszystkich”, nr 298, Kraków 1978, s. 29;

Związki Sądecczyzny z literaturą polską, Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Nowym Sączu, Nowy Sącz 1980, s. 43;

Stylistyczno-językowa analiza tekstu (Dla potrzeb szkoły), Kuratorium Oświaty i Wychowania w Nowym Sączu, Nowy Sącz 1980, s.67;

Przykłady innowacji słowotwórczych i składniowych współczesnej polszczyzny z propozycjami ćwiczeń dla szkół podstawowych i pierwszych klas liceum i technikum, IKN, ODN w Krakowie, Kraków  1982, s. 14;

Wybór tekstów poetyckich o Janie Kochanowskim i jego twórczości (w 400 rocznicę śmierci), IKN, ODN w Krakowie, Kraków 1982, s.19;

C.G. Marquez – laureat Literackiej Nagrody Nobla w roku 1982, IKN, ODN w Krakowie, Kraków 1982, s. 22;

Style funkcjonalne a utwory literackie, IKN, ODN w Krakowie, Kraków 1982, s. 13;

Materiały dla nauczycieli języka polskiego obejmujące program III klasy LO z nauki o języku, Instytut Kształcenia Nauczycieli w Warszawie, Oddział Doskonalenie Nauczycieli w Krakowie, Kraków 1983, s. 53;

   Regionalizm jako czynnik kształtujący uczucia patriotyczne. Na przykładzie Sądecczyzny, (Materiały pomocnicze), Instytut Kształcenia Nauczycieli w Warszawie, Oddział Doskonalenia Nauczycieli w Nowym Sączu, 1983, s. 34;

   „Myszeida” I. Krasickiego na lekcjach języka polskiego w klasie szóstej szkoły podstawowej, IKN, ODN w Krakowie, Kraków 1983, s. 33;

Testy z nauki o języku dla szkoły podstawowej, IKN, ODN w Krakowie, Kraków 1983, s. 10;

Nauka o języku w szkołach zawodowych (propozycje realizacji materiału programowego w powiązaniu z lekturą i z teorią literatury), IKN, ODN w Krakowie, Kraków 1984, s. 12;

   Elementy gramatyki historycznej języka polskiego w szkole średniej, I.K.N. – O.D.N w Krakowie, Kraków 1984, s. 52;

   Poeta wiecznie żywy. Adam Mickiewicz i jego twórczość w poezji polskiej w 130 rocznicę śmierci – O.D.N. w Krakowie, Kraków 1985, s. 91;

Wspomnienie Stefana Żeromskiego w sześćdziesiątą rocznicę zgonu, IKN, ODN w Krakowie, Kraków  1985, s.11;

Dzieje Polski w literaturze i źródłach historycznych  (wraz z dr nauk hum. – historykiem Janiną Mazur), I.K.N., O.D.N. w Krakowie, 1985, cz. 1 – s. 77, 1989 cz. 2 – s. 181;

   Zagadnienia kultury języka polskiego w szkołach ponadpodstawowych, IKN, ODN w Krakowie, Kraków 1986, s. 17;

   Zagadnienia komunikacji językowej i kultury języka w szkole (Materiały polonistyczne dla nauczycieli szkół średnich), IKN, ODN w Krakowie, Kraków 1986, s. 26;

   Innowacje we współczesnym języku polskim a szkoła, IKN, ODN w Nowym Sączu 1986, s. 56;

   Błogosławiona Kinga i ziemia sądecka, Wyd. Apostolstwa Modlitwy, Kraków 1986, s. 112;

   Wypowiedzenia złożone i zestawione w szkole,  IKN, ODN w Tarnowie 1987, s. 14;

Praca nad językiem uczniów szz. (na wybranych przykładach), IKN, ODN w Tarnowie, Tarnów 1987, s. 17;

   Nauka o języku w szkołach trochę inaczej, IKN, ODN w Krakowie , Kraków 1987, s. 50;

Z książką na „ty”(Materiały dla nauczycieli), Wojewódzka Rada Postępu Pedagogicznego i IKN, ODN w Krakowie, Kraków 1988, s. 17;

   Innowacje językowe w nauczaniu szkolnym, Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego, Kraków 1988, s.70;

   Szkolna terminologia nauki o języku dla nauczycieli i uczniów, TMJP, Kraków 1988, s. 127;

Tendencja do uzupełniania systemu językowego, przystosowania się języka do potrzeb życia we współczesnej polszczyźnie – w  programie szkolnym (na przykładzie systemu leksykalnego), IKN, ODN w Krakowie, Kraków 1988, s. 18;

Wszyscy jesteśmy nauczycielami języka polskiego (Materiały dla nauczycieli w formie rozbudowanego konspektu), IKN, ODN w Krakowie, Kraków 1988, s. 4;

Tendencja do ujednolicenia języka –  w programie szkolnym, (na przykładzie systemu leksykalnego), IKN, ODN w Krakowie, Kraków 1989, s. 11;

   Tendencja do wyrazistości i precyzji w języku – w programie szkolnym, IKN, ODN w Krakowie 1989,  s. 11;

Tendencja do ekonomiczności środków językowych w programie szkolnym, IKN, ODN w Krakowie, Kraków 1989, s. 11;

Informacja bibliograficzna nauki o języku w klasach I i II szkół średnich (obejmująca tematy nowe lub w nowym ujęciu), IKN, ODN w Krakowie, Kraków 1989, s.23;

Informacja bibliograficzna nauki o języku  w klasach III i IV szkół średnich (obejmująca tematy nowe lub w nowym ujęciu), IKN, ODN w Krakowie, Kraków 1989, s. 14;         

   Wybrane zagadnienia z nauki o języku i poetyki opisowej w szkołach ponadpodstawowych, Centrum Doskonalenia Nauczycieli, Oddział w Krakowie, Kraków 1990, s. 150;

   Ziemio moja sądecka. Antologia poezji i prozy. Wyd. SPONSOR, Kraków: Wydanie I -1991 – s. 221; Wydanie II uzupełnione; Wyd. SPONSOR, Kraków 1994 – s. 246; Wydanie III (Ziemio moja sądecka…” . Wybór tekstów o Sądecczyźnie, wyd. uzupełnione i zmienione), GOLDRUK, Nowy Sącz, 2009 –  s. 405.

   ABC…polskiej gramatyki. Leksykon szkolny, TMJP, Kraków – Wydanie I .1992, s.168; Wy – danie II. 1994, s. 168;

Etymologia wybranych nazw miast i wsi Sądecczyzny. W siedemsetlecie miasta Nowego Sącza, Wojewódzka Biblioteka Publiczna   w Nowym  Sączu, Nowy Sącz 1992 r, s. 10.;

  „Autorów sądzą ich dzieła…” Antologia wierszy o polskich pisarzach i ich twórczości, Wydawnictwo ZamKor, w Krakowie:

zeszyt 1, Asnyk – Bursa  2000 s. 142;

zeszyt 2 Centkiewiczowie – Gomulicki, 2000, s.140;

zeszyt 3, Grochowiak – Kniaźnin 2001, s. 150;

zeszyt 4, Kochanowski – Kossak- Szczucka, 2002, s. 134.

W mojej ojczyźnie polszczyźnie, Wydawnictwo: Fundacja literacka Jak podanie ręki w Poznaniu, 2017/2018  s. 384.

 

– artykuły:

a/ w publikacjach zbiorowych:

O kulturę słowa, w; Sądecki Informator Pedagogiczny. Do użytku wewnętrznego wydaje Wydział Oświaty i Wychowania Urzędu Powiatowego w Nowym Sączu, Nowy Sącz, Październik – Grudzień 1973, s. 10;

Analiza wartości stylistyczno-językowych tekstu, w: Rozwijanie sprawności wypowiedzi uczniów w szkole podstawowej, Praca zbiorowa, pod red. S. Rzęsikowskiego i Z. Urygi, Instytut Kształcenie Nauczycieli i Badań Oświatowych w Krakowie, Kraków 1976, s. 5;

Próba szkolnej analizy i interpretacji dramatu  W. Szekspira „Romeo i Julia”, w: Z nowatorskich prób nauczania przedmiotów humanistycznych. Wybór odczytów pedagogicznych, pod red. S. Rzęsikowskiego, Instytut Kształcenia Nauczycieli i Badań Oświatowych w Krakowie, Kraków 1980, s. 8;

Sprawdziany z nauki o języku, w: Sprawdziany z języka polskiego dla szkół średnich, autorstwa Elżbiety Mikoś i Czesławy Okraski, IKN, ODN w  Krakowie, Kraków  1983, s.8.

O neologizmach we współczesnej poezji polskiej, w: Wybrane zagadnienia literatury współczesnej w nauczaniu języka polskiego, I KN, ODN w Krakowie,1984,s.21;

Przykłady wykorzystania przez pisarzy różnych cech języka, w: Problemy analizy stylistycznej tekstu literackiego w szkole. Poradnik metodyczny dla nauczycieli, IKN, ODN w Lublinie, 1985, s. 10;

Na tropach polonistycznej doskonałości w szkole podstawowej, (wraz ze Stanisławem Rzęsikowskim), w: W poszukiwaniu mistrzów humanistycznego kształcenia  młodzieży, IKN, ODN w Krakowie, Kraków 1986, s. 45;

Funkcjonowanie poetyckich środków stylistycznych w kształceniu polonistycznym, w: Zagadnienia teorii literatury w procesie szkolnego kształcenia literackiego i kulturalnego, pod red. E. Mikoś, Instytut Kształcenia Nauczycieli, Oddział Doskonalenia Nauczycieli w Krakowie, Kraków 1987, s. 18;

Stylistyczno-lingwistyczna analiza tekstu literackiego w praktyce szkolnej, w: „Słowo moje narzędzie ułomne…”. Materiały pomocnicze do Nauki o języku dla polonistów szkół ponadpodstawowych, Wojewódzki Ośrodek Metodyczny w Krakowie, Kraków  1994, s. 12;

Program nauczania wiedzy o języku ojczystym, w: Program nauczania języka polskiego dla liceum ogólnokształcącego, profilowanego i technikum autorstwa Kazimiery Góreckiej i Grażyny Maszczyńskiej-Góry, zatwierdzony przez MENiS: DKOS – 4015-58/02, Wyd. KLEKS, Bielsko-Biała 2002, s. 10.

 

b/ w czasopismach naukowych:

Gromada artystyczno- literacka „ŁOM”, „Rocznik Sądecki”, Oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego i Miejski Ośrodek Kultury w Nowym Sączu, Nowy Sącz 1992, tom XX, s. 38;

Sandecjana. Katalog zbiorów regionalnych Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej, im. Józefa Szujskiego w Nowym Sączu, Nowy Sącz 1996 (recenzja), „Rocznik Sądecki”, Zarząd Miasta Nowego Sącza i Odział PTH i ,MOK w Nowym Sączu, Nowy Sącz 1998, tom XXVI, s. 4;

Jezuici. Kościół Świętego Ducha w Nowym Sączu. Historia i teraźniejszość, R. A. Ślusarka, M. Wczesnego, P. Droździka (recenzja), „Rocznik Sądecki”, Prezydent Miasta Nowego Sącza i Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Nowym Sączu, Nowy Sącz 2005, tom XXXIII, s.2;

Opactwo Cystersów w Szczyrzycu, P. Droździka, M. Wczesnego, (recenzja), „Rocznik Sądecki” Prezydent Miasta Nowego Sącza i Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Nowym Sączu, Nowy Sącz 2005, tom XXXIII, s.2;

Stylistyczne właściwości okoliczników sposobu, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny, Prace Językoznawcze III,” Wyższa Szkoła Pedagogiczna, Kraków 1976, zeszyt 58, s. 7;

Szyk składników zdania nadrzędnego rozwijanego zaimkiem względnym który, „Poradnik Językowy” PWN, Warszawa 1969, zeszyt 2, s. 6;

Szyk wyrazów w grupach nominalnych z przydawkami i dopełnieniami, „Por. Jęz.” PWN, Warszawa 1971, z. 3, s. .3;

    Miłośnicy i obrońcy języka polskiego w dziejach narodu, „Por. Jęz.” PWN, Warszawa

1978, z. 3, s. 16;

O słownictwie urzędowo-zawodowym (na przykładzie języka nowosądeckiej księgi cechu  szewskiego, rymarskiego i siodlarskiego z XVII wieku), „Por. Jęz.”, PWN, Warszawa 1980, z. 5. s. 11;

   Zestawienia, zestawienia słowotwórczo-frazeologiczne i związki frazeologiczne w programie szkoły średniej, „Por. Jęz.” PWN,  Warszawa – Łódź  1984, z. 9-10, s.  6;

  Ortografia i fonetyka nowosądeckiej księgi cechu szewskiego, rymarskiego i siodlarskiego z XVII wieku, „Por. Jęz.” PWN, Warszawa – Łódź 1985, z. 7, s.9;

Tendencje rozwojowe czasowników prefiksalnych we współczesnej polszczyźnie, „Por. Jęz.” PWN, Warszawa – Łódź 1986, z. 2, s. 6;

Produktywność formantu sufiksalnego –stwo, we współczesnej polszczyźnie, „Por. Jęz.” PWN, Warszawa – Łódź 1988, z. 7, s, 3;

 Dydaktyka składni polskiej Jerzego Podrackiego (recenzja), „Por. Jęz.” PWN, Warszawa 1992, z. 1., s. 2;

Stylistyczno-lingwistyczna analiza tekstu literackiego w praktyce szkolnej szkół ponadpodstawowych (na wybranych przykładach  z literatury współczesnej), „Por. Jęz.” PWN, Warszawa 1993, z. 7, s.9;

    Stanisław Kleczewski – obrońcą języka polskiego, „Język Polski” Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego, Kraków 1968 r., zeszyt 3, s. 2;

Adwerbializacja rzeczowników na przykładzie form narzędnika, „Język Polski” TMJP, Kraków 1974, z. 4, s.1;

Nowe tendencje w tworzeniu nazw zakładów usługowych, „Język Polski” TMJP, Kraków 1978, z 4, s. 2;

O występowaniu formantu prze- w polszczyźnie mówionej, „Język Polski” TMJP, Kraków 1980, z. 2-3, s. 1;

Zmiany zachodzące we współczesnym języku polskim a olimpiady polonistyczne, (sprawozdanie z sesji naukowej organizowanej przez IKN – ODN w Krakowie i TMJP Oddział w Krakowie,  „Język Polski” TMJP, Kraków 1984, z. 3 , s. 1;

Aktualne problemy współczesnej polszczyzny a olimpiady polonistyczne, „Język Polski” TMJP, Kraków  1985, z. 5, s. 4;

Sprawozdanie z konferencji przedmiotowej nauczycieli języka polskiego w szkołach średnich województwa krakowskiego, „Język Polski” TMJP, Kraków  1987, z. 1-2, s. 1;

Nowe tematy z nauki o języku w programie szkoły podstawowej i średniej, „Język Polski” TMJP, Kraków  1987, z  1-2,  s. 26;

Trudne tematy z nauki o języku w szkole, „Język Polski” TMJP, Kraków 1987, z. 3-5, s.6;

 Częste we współczesnej polszczyźnie nazwy abstrakcyjnych cech z formantem sufiksalnym -ość (na wybranych przykładach), „Język Polski” TMJP Kraków 1988, z. 2-3, s. 1;        

   Nazwy czynności tworzone formantem -acja we współczesnej polszczyźnie, „Język Polski” TMJP, Kraków 1978, z. 2-3, s. 1.;

   Rzeźba portretowa, „Język Polski” TMJP, Kraków 1987, z.3-5, s. 1;

   Dziwne zestawienia, Język Polski” TMJP, Kraków  1987, z. 3-5, s.1;

   Moda na przymiotniki, „Język Polski” TMJP, Kraków 1988, z. 1, s. 2;

   O używaniu niektórych słów obcych, „Język Polski” TMJP, Kraków 1988, z. 1, s. 1;

    Wypowiedzenia złożone i zestawione a tekst – w szkole, „Język Polski” TMJP, Kraków  1988, z 2-3, s.8;

   Sesja poświecona kulturze języka w szkole (sprawozdanie), „Język Polski” TMJP, Kraków 1988, z. 2-3, s.1;

   Wpływ reformy gospodarczej na język ogólnopolski, „Język Polski” TMJP, Kraków 1989, z. 3-5, s.2

   Odbicie specjalizacji w rożnych dziedzinach życia – w języku, „Język Polski” TMJP, Kraków 1990, z. 3-4, s. 2;

   Tendencje rozwojowe współczesnego języka polskiego i językoznawstwa – a szkoła, „Język Polski” TMJP, Kraków 1990, z. 5, s.2;

   Moda na edycję, „Język Polski” TMJP, Kraków 1990, z. 5, s. 1;

   Nonsensy językowe czy tylko modyfikowanie znaczeń wyrazów przez wprowadzenie ich w nowe konteksty? „Język Polski” TMJP, Kraków 1990, z.5, s. 1;

   Kształcenie sprawności językowej, B. Cząstki i H. Synowiec, (recenzja), „Język Polski” TMJP Kraków 1991, z. 1, s.1;

   Tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny w nauczaniu szkolnym, „Język Polski” TMJP, Kraków 1991, z .2, s. 10;

   Wpływ zmian zachodzących w Polsce w latach 1988/89 na język (na wybranych przykładach), „Język Polski” TMJP, Kraków 1991, z. 1, s. 1;

   Odrzeczownikowe przymiotniki tworzone formantem sufiksalnym -owy  we współczesnym języku polskim (na wybranych przykładach), „Język Polski” TMJP, Kraków 1992, z.1, s. 4;

   Co dziś konsumujemy? „Język Polski” TMJP, Kraków 1992, z.4-5,

   Nowe połączenia wyrazowe, „Język Polski” TMJP, Kraków 1992, z. 4-5, s.1;

   Co się dzieje z puryzmem? „Język Polski” TMJP, Kraków 1992, z. 4-5, s. 1;

   Abstrakta w rozwoju języka dzieci i młodzieży K. Gąsiorek, (recenzja) „Język Polski” TMJP, Kraków  1993, z. 3, s. 2;

   Mowa naszych przodków M. Karpluk, (recenzja), „Język Polski” TMJP, Kraków 1993, z.3,   s. 2;

   Produktywność formantu prefiksalnego do-,  „Język Polski” TMJP, Kraków  1993, z. 3, s.1;

   Słownik interpunkcyjny języka polskiego z zasadami  przestankowania J. Podrackiego (recenzja), „Język Polski” TMJP, Kraków 1994, z. 2, s. 1;

   Mały słownik terminów gramatycznych B. Cząstki-Szymon, H. Synowiec, K. Urban (recenzja), „Język Polski” TMJP, Kraków 1997, z. 4-6, s. 1;

   Od słowa do tekstu – o języku i stylach Janusza Korczaka, K. Gąsiorek (recenzja), „Język Polski” TMJP, Kraków 1999,z  4, s. 2.

 

– w pismach metodycznych z języka polskiego:

   Funkcje rzeczownika i czasownika w zdaniu (w oparciu lekturę klas IV – VII), „Język Polski w Szkole, IV-VIII”. Materiały metodyczne dla nauczycieli klas IV- VII, Związek Nauczycielstwa Polskiego, Zarząd Okręgu w Kielcach, Kielce rok szkolny 1984/85, zeszyt  IV, s. 12;

   Konkretyzacja pojęć w zakresie słownictwa i słowotwórstwa na lekcjach w klasie VIII,  „Język Polski w Szkole, IV-VIII”, ZNP Oddział w Kielcach, Kielce  1985/86, z. II, s. 7;

   Wiersze i proza Mirona Białoszewskiego na lekcjach języka polskiego w klasie VIII, „Język Polski w Szkole, IV – VIII”, ZNP Oddział w Kielcach, Kielce 1985/86, III, s. 8;

   Kłopoty z częściami mowy i odmianą wyrazów, „Język Polski w Szkole, IV-VIII”, ZNP, Oddział w Kielcach, Kielce 1986/87, z. III, s. 5;

   Integracja nauczania gramatyki opisowej języka polskiego i ortografii w szkole podstawowej, „Język Polski w Szkole IV-VIII”, Zarząd Główny ZNP Wyd. Pedagogiczne w Kielcach, Kielce 1987/88, z. I, s. 6;

   Wiersze Jerzego Harasymowicza w szkole podstawowej, „Język Polski w Szkole IV-VIII”, Zarząd Główny ZNP Wyd. Pedagogiczne w Kielcach, Kielce 1987/88, z. II, s. 10;

    Wyrazy podstawowe i pochodne, „Język Polski w Szkole IV-VIII”, Zarząd Główny ZNP, Wyd. Pedagogiczne w Kielcach, Kielce 1989/90, z. I, s. 13;

    Sposoby tworzenia wyrazów, „Język Polski w Szkole IV-VIII”, Zarząd Główny ZNP, Wyd. Pedagogiczne w Kielcach, Kielce 1989/90, z. II – III, s. 6;

   Analiza słowotwórcza wyrazu, „Język Polski w Szkole IV-VIII”, Zarząd Główny ZNP, Wyd. Pedagogiczne w Kielcach, Kielce 1989/90, z. IV, s.4;

   Wybrane zagadnienia ze słowotwórstwa w szkole podstawowej, ”Język Polski w Szkole IV-VIII”, Zarząd Główny ZNP, Wyd. Pedagogiczne w Kielcach, Kielce 1990/91, z. I, s. 14;

   Mowa a pismo, głoska a litera, „Język Polski w Szkole IV-VIII”, Zarząd Główny ZNP, Wyd. Pedagogiczne w Kielcach, Kielce 1990/91, z. II-III, s. 6.

   Głoski polskie, „Język Polski w Szkole IV-VIII”, Zarząd Główny ZNP, Wyd. Pedagogiczne w Kielcach, Kielce 1990/91, z. IV, s. 13;

   Akcent i intonacja w języku polskim, „Język Polski w Szkole IV-VIII”, Zarząd Główny ZNP, Wyd. Pedagogiczne w Kielcach, Kielce 1990/91, z. V, s. 10;

   Dydaktyka składni polskiej Jerzego Podrackiego (recenzja), „Język Polski w Szkole IV-VIII”, Zarząd Główny, Wyd. Pedagogiczne w Kielcach, Kielce  1990/91, z. 5, s.

   Kształcenie sprawności językowej, (Ćwiczenia dla uczniów środowiska śląskiego), B. Chrząstowskiej, H. Synowiec (recenzja), „Język Polski w Szkole IV-VIII”, Zarząd Główny ZNP, Wyd. Pedagogiczne w Kielcach, Kielce 1991/2, z. I-II, s.2;

   Podział wyrazów na części mowy (cz. 1), „Język Polski w Szkole IV-VIII”, Zarząd Główny ZNP, Wyd. Pedagogiczne w Kielcach, Kielce 1991/92, z. III, s. 10;

   Podział wyrazów na części mowy (cz. 2.), „Język Polski w Szkole IV-VIII”, Wyd. Pedagogiczne ZNP, Spółka z o.o. w Kielcach, Kielce 1991/92, z. IV, s. 14;

   Związki składniowe czasownika, „Język Polski w Szkole IV-VIII”, Wyd. Pedagogiczne ZNP Spółka z o.o. w Kielcach, Kielce 1991/92, z. V, s.8;

   Zdania pojedyncze, „Język Polski w Szkole dla klas IV-VIII”, Związek Nauczycielstwa Polskiego Zarząd Główny, Wyd. Pedagogiczne w Kielcach, Kielce 1991/92, z .VI, s. 16;

   Zdania złożone, „Język Polski w Szkole dla klas IV-VIII”,  Związek Nauczycielstwa Polskiego Zarząd Główny, Wyd. Pedagogiczne w Kielcach, Kielce 1991/92, z .VI, s. 9;

   Skomplikowane struktury składniowe, „Język Polski w Szkole dla klas IV-VIII”,  Związek Nauczyciel

twa Polskiego Zarząd Główny, Wyd. Pedagogiczne w Kielcach, Kielce 1991/92, z .VI, s. 8;

    Związki składniowe rzeczownika, „Język Polski w Szkole dla klas IV-VIII”, Wyd. Pedagogiczne Spółka z o.o. w  Kielcach,  Kielce 1992/93, z. I-II, s. 3;

   Wybrane zagadnienia dotyczące słownictwa, „Język Polski w Szkole dla klas IV-VIII”, Wyd. Pedagogiczne Spółka z o.o. w  Kielcach, Kielce 1992/93, z. 3, s. 15;

   Zagadnienie modalności w nauczaniu szkolnym, „Język Polski w Szkole dla klas IV-VIII”, Wyd. Pedagogiczne Spółka z o.o. w  Kielcach, Kielce 1992/93, z. 4,  s. 8;

   Rola toponimii w kształceniu uczuć patriotycznych – w nauczaniu szkolnym, „Język Polski w Szkole dla klas IV-VIII”, Wyd. Pedagogiczne Spółka z o.o. w  Kielcach, Kielce 1992/93, z. V,  s. 6;

   Interpunkcja, „Język Polski w Szkole dla klas IV-VIII”, Wyd. Pedagogiczne Spółka z o.o. w  Kielcach, Kielce 1993/94, z. I – II, s. 14;

   Utwór literacki na lekcjach nauki o języku w szkole podstawowej, „Język Polski w Szkole dla klas IV-VIII”, Wyd. Pedagogiczne Spółka z o.o. w  Kielcach, Kielce 1993/94, z. V, s.18.

   Wiersze o Stefanie Żeromskim i jego twórczości, „Język Polski w Szkole dla klas IV-VIII”, Wyd. Pedagogiczne Spółka z o.o. w  Kielcach, Kielce 1994/95, z. I, s.19;

   Zróżnicowanie stylistyczne języka – propozycja metodyczna dla klas III ZSZ ,”Język Polski  w Szkole Średniej” Zarząd Główny ZNP, Wydawnictwo Pedagogiczne w Kielcach, Kielce 1988/89, z. III, s. 10.

   Elementy wychowawcze w nauczaniu gramatyki opisowej języka polskiego i teorii literatury w szkole podstawowej, „Przegląd Oświatowo-Wychowawczy” Instytut Kształcenia Nauczycieli w Warszawie, Oddział Doskonalenia Nauczycieli w Krakowie, Kraków 1982, z. 3-4, s. 9;

   Kultura języka a szkoła, „Przegląd Oświatowo-Wychowawczy”, IKN w Warszawie, ODN w Krakowie, Kraków 1984, z. 3, s. 7;

   Zmiany zachodzące we współczesnym języku polskim a olimpiady polonistyczne, (przedruk z „Jęz. Pol.” TMJP, Kraków 1984, z. 3 , s. 1);  „Przegląd Oświatowo-Wychowawczy”, IKN w Warszawie, ODN w Krakowie, Kraków 1984, z. 3, s. 2;

   Kształtowanie naukowego poglądu na świat w oparciu o literaturę piękną w szkole średniej ogólnokształcącej, „Przegląd Oświatowo-Wychowawczy”, IKN w Warszawie, ODN w Krakowie, Kraków 1984, z. 4, s. 7;

   Aktualne problemy współczesnej polszczyzny a olimpiady polonistyczne, „Przegląd Oświatowo-Wychowawczy”, IKN w Warszawie, ODN w Krakowie, Kraków 1985, z. 3, s.4;

   Nowe tematy z nauki o języku w programie szkoły podstawowej i średniej, „Przegląd Oświatowo-Wychowawczy”, IKN w Warszawie, ODN w Krakowie, Kraków 1986, z. 4, s. 6;

   Trudne tematy z nauki o języku w szkole, „Przegląd  Oświatowo-Wychowawczy”, IKN w Warszawie, ODN w Krakowie, Kraków 1987, z. 3, s.6;

   Kultura języka na co dzień, „Przegląd Oświatowo-Wychowawczy”, IKN w Warszawie, ODN w Krakowie 1989, z.3-4, s.9;

   Tendencje rozwojowe współczesnego języka polskiego i językoznawstwa – a szkoła, (sprawozdanie z sesji naukowej org. przez ODN w Krakowie i Oddział Krakowski Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego) „Przegląd Oświatowo-Wychowawczy”, IKN w Warszawie, ODN w Krakowie, Kraków 1989, z. 3-4, s.4;

   „Penetracje Polonistyczne”. Pismo Nauczycieli Języka Polskiego Szkół Średnich w Opolu (z. 1, 1990), (recenzja), „Przegląd Oświatowo-Wychowawczy”, IKN w Warszawie, ODN w Krakowie, Kraków 1990, z.. 4, s. 2.

Wszyscy jesteśmy nauczycielami języka polskiego, (cykl artykułów: Historia, s. 6.; Wychowanie muzyczne, s. 4; Wychowanie plastyczne, s. 4; Wychowanie techniczne, s. 3; Geografia, s., 5; Biologia, s. 2; Matematyka, s. 3;  Chemia (wraz z Bartłomiejem Popielą, nauczycielem chemii w II LO w Nowym Sączu), s. 1; Fizyka, s. 2; Wychowanie fizyczne, s. 3.)  „Oświata i Wychowanie”, Tygodnik Ministerstwa Edukacji Narodowej, Instytut Kształcenia Nauczycieli, Warszawa, z. II cyklu „Kultura języka ojczystego” 6 marca 1989, s. 30;

Naukowiec – pisarzem (recenzja tomiku poezji „Kłócąc się z czasem” i tomu prozy „Niecodzienne opowieści” – Stanisława Rzęsikowskiego), „Hejnał Oświatowy”, Małopolskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Krakowie, Kraków  2009,  s. 3.

– artykuły w ogólnopolskim piśmie literackim:

    Lek na zło zmaterializowanego obecnie świata (recenzja – ocena twórczości poetyckiej Stefana Rusina), „Akant” Miesięcznik Literacki, Nr 10 (179), październik 2011, Bydgoszcz, s.3./

– artykuły prezentujące problemy dzieci i młodzieży niedosłyszącej w szkołach masowych:

Przeładowane programy,  „po ziemi”, czerwiec 2001 , Nr 12  (II), s. 2;

Pomyślcie o Nich, „po ziemi”, lipiec  2001, Nr 13 (II), s. 2.

 

– artykuły w prasie ogólnej:

  Wczoraj i dzisiaj nowosądeckiego Teatru Robotniczego, „Kolejarz”, 22. 09. 1979, s. 3;

Wczoraj i dzisiaj nowosądeckiego Teatru Robotniczego, (przedruk), „Głos ZNTK”, Nowy Sącz , 1979, Nr 19, 1-15 listopada, s. 2; Poszum lipy czarnoleskiej, „Gazeta Krakowska”, Kraków 13 kwietnia, 1984, Nr 89, s. 1;

Zawsze o Nim – Adam Mickiewicz i jego twórczość w poezji polskiej, w 186. rocznicę urodzin, „Gazeta Krakowska”, Kraków  21 grudnia 1984, Nr. 304, s. 1;

Małżeństwo i rodzina w literaturze polskiej (na wybranych przykładach), (wspólnie ze Stanisławem Stanuchem), „Małżeństwo i Rodzina”, Warszawa 2001, marzec, kwiecień;

    Małżeństwa zawierane w późnym wieku, Wypowiedź żony, (wspólnie ze Stanisławem Stanuchem), „Małżeństwo i Rodzina”,  Warszawa 2004, lipiec-sierpień-wrzesień ;

   „Matusine słóweczka”. Słownik gwary górali nadpopradzkich autorstwa Wandy Łomnickiej-Dulak (recenzja), „Głos Nadpopradzia”. Gazeta Obywatelska miasta i gminy Piwnicznej Zdroju, zredagowana i wydana z inicjatywy społecznej, Piwniczna Zdrój kwiecień 2008, s. 1;

    „Ptaki tęsknoty” Janiny Kumorek (recenzja), „Głos Nadpopradzia”. Pismo obywatelskie wydawane przez Towarzystwo Rozwoju Piwnicznej, miasto i gmina Piwnicznej Zdroju 12  grudnia 2008,  s. 2;

  „W mojej krainie” Marii Lebdowiczowej, (recenzja) „Znad Popradu”. Pismo Samorządu Lokalnego, Piwniczna Zdrój grudzień 2008, s. 1;

   W myśli Twojej przebywam… Wiersze inspirowane pontyfikatem Jana Pawła II, (recenzja antologii poezji), „Znad Popradu”. Pismo Samorządu Lokalnego, Piwniczna Zdrój lipiec 2011,  s. 2;

   Niosę do Ciebie żuki słów (Recenzja tomiku poezji Stanisławy Widomskiej-Fiedor Dojrzewania lata) „Znad Popradu”, Piwniczna Zdrój, Pismo Samorządu Lokalnego, nr 11-12 (241-242) listopad-grudzień 2011, s. 44;

Ludzi niepełnosprawnych nie ma – są tylko ludzie sprawni inaczej (relacja z wernisażu wystawy prac plastycznych dwu mieszkanek Piwnicznej w Klubie „Kazimierz” w Krakowie , w dniu 13 kwietnia br.,  „Znad Popradu”, Piwniczna Zdrój, Pismo Samorządu Lokalnego, nr 5. (247), 2012 r. s. 12;

O matce pieśń… (artykuł z okazji Dnia Matki), „Znad Popradu”, Piwniczna Zdrój, Pismo Samorządu Lokalnego, nr 4 (246) 2012 r. s. 10;.

Społeczność obywatelska górskiego miasteczka Piwniczna Zdrój (pisane w oparciu o lekturę „Znad Popradu” i według długoletniej obserwacji z zewnątrz. (Artykuł); „Znad Popradu” , Piwniczna Zdrój, Pismo Samorządu Lokalnego  2012, Nr 7. , s.20/21;

Recenzja pracy zbiorowej „Moja Sądecczyzna” pod red Katarzyny Godek, Wyd Stowarzyszenia Sądeckiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku, Wydawca Drukarnia Nowodruk, Nowy Sącz 2009 r., stron.141.; III Biuletyn Sądeckiego Uniwersytetu Trzeciego wieku,  Nr 22, Nowy Sącz, czerwiec 2010;

Niosę do Ciebie żuki słów (Stanisława  Widomska -Fiedor  „Dojrzewanie lata”, Grupa Literacka „Sądecczyzna”; Wydawca Katolickie stowarzyszenie „Civitas Christiana” Oddział Małopolski, Kraków 2011, stron 62, „Almanach Sądecki”, Nowy Sącz

2012, Nr. ½ (78079), s.132-134:

   Wiosenne Święto Poezji w Zwierzynieckim Salonie Artystycznym, „Tygodnik Salwatorski”, Pismo Parafii Najświętszego Salwatora w Krakowie, Kraków 12. 04. 1998, Nr 15.

Biblioteka poleca: Święty Benedykt i Święty Bernard w służbie ładu Bożego autorstwa O. Cist. Niwarda Stanisława Karszni, Kraków 2012, s. 144.; Miesięcznik Parafii Matki oskiej Częstochowskiej  w Krakowie -Nowej Hucie, „Szklane Domy”, Listopad-Grudzień Nr. 2012/09 (33), s.16/17.

– najnowsze publikacje prasowe:

Józef Lipiec „Harcerski szlak”, Kraków 2011 r. Wyd „Fall”, w: „Almanach Sądecki” Nr ½ (82/83, Nowy Sącz 2013 r., s. 143-146.

Odpowiednie dać rzeczy słowo – Recenzja książki Stefana Rusina „ W ogrodach wyobraźni”, Oficyna Wyd. „glicynia”, Konin 2012. – w:  Miesięcznik literacki „AKANT”, Nr 2(197), luty 2013 r. s..19.

    „Oblicza” współczesnej polskiej poezji, powszechnie zwanej religijną – artykuł: Miesięcznik Literacki „AKANT’ cz.1, Nr 5 (226), z maja 2015,  s. 4-7; cz.2, Nr 6 (227),  z czerwca 2015, s. 21/22:, cz.3. Nr 3. z lipca 2015, s. 7.

Recenzja książki Wojciecha Kudyby „ W końcu świat”, wyd. przez Tow. Przyjaciół Sopotu TOPOS, Bibl. “Toposu”. Sopot  2014,  w: „RELIGIOUS AND SACRED POETRY”, Volume 3 (7), Teskt polski, s. 149.

Recenzja książki  Mileny Kandziuk „Matka Papieża. Poruszająca opowieść o Emilii Wojtyłowej, Wyd.

„znak”, Krakow 2013, w: „RELIGIOUS AND SACRED POETRY”, Volume 3 (7), Tekst polski, s. 167.

 

Oprac.

Danuta Bartosz