SIMONE TRIEDER O ODWADZE I PRZYJAŹNI „Zelle Nr. 18”
Poznań, maj 2024 – „Kleeblatt – Album” i „Lesen gehen…”
Simone Trieder
Współpracujące z Fundacją Literacką „Jak podanie ręki” Polskie Stowarzyszenie Nauczycieli Języka Niemieckiego Oddział w Poznaniu umożliwiło mi w Poznaniu pobyt, który wyśmienicie zorganizowała Maria Kopeć.
Podczas czterech spotkań mogłam zaprezentować książkę „Zelle Nr.18”, a w szczególności „Kleeblatt – Album”. „Zelle Nr.18”,. Książka, którą napisałam wspólnie z historykiem Larsem Skowrońskim, opowiada o polskich bojowniczkach ruchu oporu, które za szpiegostwo i zdradę zostały aresztowane i skazane przez narodowych socjalistów. Książkę tę mogliśmy już w 2019 roku zaprezentować uczniom i nauczycielom w szkołach oraz w Bibliotece Filologicznej Novum UAM.
.Tym razem skupiliśmy się na jednym tylko aspekcie książki, tak zwanym „Kleeblatt-Album” („Album Listka Koniczyny”). Zawiera on nielegalne listy, które trzy Polki., Krystyna Wituska, Maria Kacprzyk i Lena Dobrzycka, więzione w celi nr 18 w 1943 r., pisały do młodej mieszkanki Berlina, Helgi. Miała ona wtedy 16 lat. Jej matka pracowała jako strażniczka w więzieniu śledczym Berlin-Moabit. W przeciwieństwie do swoich koleżanek Hedwig Grimpe była życzliwa i opiekuńcza wobec Polek. Pomagała przynosząc im jedzenie i lekarstwa. Szczególnie cenna była wymiana listów z córką strażniczki. Była dla więźniarek ważnym wsparciem moralnym, którego ryzykując własnym życiem udzielała Hedwig Grimpe. Gdyby została zdemaskowana, oskarżono by ją o zdradę i skazano na śmierć.
Helga listy tych trzech Polek podpisywane Kleeblatt (Listek Koniczyny), zebrała w segregatorze, który nazwała „Kleeblatt – Album”. Ponieważ Helga miała zaledwie 16 lat, a Polki były dwudziestokilkulatkami, Lektura „Albumu” nadaje się dla starszych uczniów jako oryginalny sposób na zapamiętanie epoki narodowego socjalizmu. Miałam również okazję zaprezentować „Kleeblatt – Album” uczniom IX LO w Poznaniu przy ul. Warzywnej oraz studentom II roku germanistyki UAM w Instytucie Neofilologii. Dwa kolejne wydarzenia w poznańskim ODN oraz w Bibliotece Uniwersyteckiej UAM, Czytelnia NOVA skierowane były do nauczycieli języka niemieckiego. Byłam bardzo poruszona zainteresowaniem publiczności. Wiele osób było zdania, że jest to szczególna historia, aspekt trudnej polsko-niemieckiej przeszłości, którą warto przypomnieć i zachować. Wspólnie z Larsem Skowronskim planujemy wydać „Kleeblatt – Album” w formie książki. Listy napisane w języku niemieckim zostaną wkrótce przetłumaczone na język polski, dzięki czemu możliwe będzie nawet wydanie dwujęzyczne. Książka „Zelle Nr 18” zostanie wydana po polsku przez IPN jeszcze w tym roku.
Ostatniego dnia mojego pobytu, 18 maja 2024 r., mogłam pracować jako native speaker w jury konkursu „Lesen gehen…”. Zasiadam w jury od 2018 roku i zawsze jest dla mnie szczególną przyjemnością słyszeć i widzieć, jak polscy uczniowie czytają niemieckie wiersze. Podziwiam wysiłek i pełne pasji interpretacje wierszy czytanych przez uczniów, a jednocześnie żałuję, że język polski jest nauczany w tak niewielu szkołach w Niemczech.
Dziękuję Adzie J. Matysiak (wiceprezes Fundacji Literackiej „Jak podanie ręki”) i Elizie Marcinkowskiej (PSNJN o. Poznań), Marii Kopeć oraz wszystkim, którzy umożliwili mi ten interesujący i inspirujący pobyt w Poznaniu.
Więcej informacji o Krystynie Wituskiej na wielojęzycznej stronie:
Tłumaczenie: Maria Kopeć i Ada J. Matysiak
.
db